Hij is al meer dan dertig jaar actief op het terrein van de bodem en ondergrond. Momenteel is hij adviseur bodem en bouwstoffen bij RWS Leefomgeving, Bodem en Ondergrond en liggen er drie belangrijke dossiers op zijn bordje: De problematiek van het gebruik van staalslakken en immobilisaat en de herijking van de bodemregelgeving. Wouter Tuijnman: ‘Bodembeleid is een voortdurende balanceer-act tussen enerzijds bescherming van de leefomgeving en anderzijds het mogelijk maken van maatschappelijke processen. Het leuke van bodembeleid is dat het zo’n ongelooflijk ingewikkeld vak is.’
Wouter Tuijnman – eigen foto
Van origine is hij bioloog en gepromoveerd als immunoloog. Toch heeft hij niet gekozen voor een universitaire loopbaan. ‘Na mijn promotie hield ik het universitaire wereldje voor gezien,’ licht Wouter Tuijnman toe. ‘Ik was toe aan een uitdaging in de “echte” wereld en dat werd uiteindelijk een loopbaan bij de overheid op het beleidsveld bodem en ondergrond. Wat me aantrok was de combinatie van beleid én praktijk. Verder ervaar ik de overheid als een prima werkgever met betrokken collega’s; mensen die niet voor hun eigen belang maar voor een collectief belang aan de lat staan. Als beleidsambtenaar, toezichthouder of handhaver word je zelf niet beter van het product dat je maakt. Je creëert een meerwaarde voor de samenleving in zijn totaliteit. Dat gegeven bevalt me wel.’
Staalslakken
‘Momenteel zijn er drie belangrijke dossiers waar ik aan werk: Staalslakken, immobilisaat en de herijking van de bodemregelgeving. De afgelopen jaren zijn er een aantal incidenten geweest met de toepassing van staalslakken. Een voorbeeld daarvan is de verontreiniging van het oppervlaktewater door het gebruik van staalslakken bij de aanleg van Golfbaan The Dutch in Spijk, Betuwe. Een ander incident had betrekking op de afdekking van een stortplaats met staalslakken in Eerbeek. Ook dat had een ernstige verontreiniging van de omliggende sloten tot gevolg. Op basis hiervan heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport onderzoek verricht en haar bevindingen gepresenteerd in een signaalrapportage waarin de risico’s van de toepassing van staalslakken als bouwstof en de huidige wetten en regelgeving hierover onder de loep zijn genomen. De conclusie was dat de huidige wettelijke regels over de toepassing van staalslakken risico’s voor mens en milieu niet afdekken. Actie was noodzakelijk en het resultaat is dat we nu, vooruitlopend op de algemene herijking van de bodemregelgeving, bezig zijn ervoor te zorgen dat ook voor staalslakken een informatieplicht komt. Zo’n informatieplicht geldt nu al voor bouwstoffen als immobilisaat en AVI bodem-as. In de praktijk betekent dit dat de initiatiefnemer minimaal vier weken voordat hij aan het werk begint informatie doorgeeft via het Omgevingsloket.’
Herijking bodemregelgeving
Het ministerie van I en W werkt de komende jaren aan een herijking van de bodemregelgeving. Het doel hiervan is de regelgeving toekomstbestendig te maken. De bescherming van de bodem moet in balans zijn met het benutten van de bodem voor de diverse maatschappelijke opgaven. De herijking is opgesplitst in drie onderwerpen: bodemsanering, grond en bagger en secundaire grondstoffen. Wouter Tuijnman: ‘Bij het onderdeel secundaire grondstoffen ben ik nadrukkelijk betrokken. Het RIVM heeft op verzoek van het ministerie twee onderzoeksrapporten opgesteld. Er is gekeken naar de kaders voor hergebruik van grond en baggerspecie en voor de toepassing van secundaire bouwstoffen. Deze onderzoeken zijn ondersteunend aan het herijkingsproces en vormen het basismateriaal voor onze afstemming, overleg en consultaties van de diverse betrokken stakeholders zoals bedrijfsleven, overheden en bevoegde gezagen. De herijking doen we gefaseerd: Het komend jaar zijn we druk bezig met concrete oplossingsrichtingen voor knelpunten en incidenten. Het is de bedoeling dat we daar snelle stappen kunnen zetten en verbeteringen kunnen doorvoeren zonder dat we daarvoor het hele wetgevingstraject hoeven te doorlopen. In de tweede fase houden we meer fundamenteel het systeem van de bodemregelgeving tegen het licht. Dan gaat het bijvoorbeeld om de achterliggende, diepere oorzaken van incidenten op basis waarvan we mogelijk de wetgeving moeten aanpassen. Wat daar uitkomt weten we op dit moment nog niet.’
Juiste balans met oog voor lange termijn
‘In het bodembeleid komen heel veel verschillende belangen bij elkaar,’ vertelt Wouter Tuijnman verder. ‘Bijvoorbeeld die van het bedrijfsleven maar ook die van de veiligheid voor mens en milieu. In het algemeen zal een producent van secundaire bouwstoffen inzetten op een snelle toepassing, terwijl een omgevingsdienst vooral kijkt naar het eventuele risico en de veiligheid. Zo is bodembeleid een voortdurende balanceer-act tussen het mogelijk maken van maatschappelijke processen en de bescherming van de omgeving. De kunst is om de juiste balans hierin te vinden en de verschillende belangen evenwichtig in het afwegingsproces tot uitdrukking te laten komen. Daarbij moeten we vooral niet de lange termijn uit het oog verliezen.’
Ongelooflijk ingewikkeld vak
‘Het leuke van bodembeleid is dat het zo’n ongelooflijk ingewikkeld vak is. Je kunt op zoveel verschillende manieren naar de bodem kijken en de bodem dient zoveel verschillende functies. Persoonlijk ben ik altijd wel gecharmeerd van dingen die ingewikkeld zijn. Om vervolgens het probleem te onderzoeken, te inventariseren en af te pellen om uiteindelijk tot goede oplossingsrichtingen te komen met oog voor de verschillende invalshoeken en belangen. Je kunt aan heel veel knoppen draaien: aan de voorkant, bij de materiaalkeuze of aan de achterkant bij het monitoren en het borgen van de toepassing van bijvoorbeeld een secundaire bouwstof. Om dat proces goed te kunnen laten verlopen hebben we alle betrokkenen hard nodig. Uiteindelijk komen we er dan samen uit. Daar heb ik veel vertrouwen én zin in!’
